Współwłasność oznacza, że do jednej rzeczy przysługuje kilku osobom (co najmniej dwóm) niepodzielnie prawo własności.
Niepodzielność oznacza, że pomimo istnienia współwłasności rzecz nie jest podzielna i żadnemu ze współwłaścicieli nie przysługuje wyłączne prawo do fizycznie określonej części rzeczy – przeciwnie, każdy ze współwłaścicieli ma jednakowe prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem innych współwłaścicieli.
Zbieg uprawnień kilku osób do jednego przedmiotu rodzi w praktyce i w doktrynie prawa – podobnie jak w innych wypadkach konkurencji praw – wiele problemów i sporów. W wypadku współwłasności należy odróżnić prawo własności całej rzeczy od udziałów współwłaścicieli.
Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej, i jest określany ułamkiem – dlatego określa się go jako „część ułamkową (idealną, myślową)” wspólnego prawa.
Zestawiając udział współwłaściciela z własnością całej rzeczy należy stwierdzić, że prawo własności całej rzeczy przysługuje wszystkim właścicielom niepodzielnie, natomiast udział jest prawem, które należy wyłącznie do współwłaściciela. Współwłaściciel ma więc względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela.
Wyróżniamy dwa rodzaje współwłasności: współwłasność ułamkową oraz współwłasność łączną. W tej ostatniej brak jest udziałów wyrażonych w ułamkach.
Zgodnie z art. 206 k.c., każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.
Przysługujące w stosunku wewnętrznym współwłasności uprawnienie do współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej jest niezależne od wielkości udziału we własności.
Prawo takie ma charakter bezwzględny w tym sensie, że jest ono skuteczne w stosunku do wszystkich podmiotów, także pozostałych współwłaścicieli. Uprawnienie to przysługuje zatem współwłaścicielowi, chociażby nawet stronił od ponoszenia ciężarów i nakładów na rzecz.
Ponieważ każdemu współwłaścicielowi przysługuje takie samo uprawnienie, to każde z nich doznaje ograniczenia w sposobie jego wykonywania przez takie same uprawnienia pozostałych współwłaścicieli.
Stąd wniosek, że współwłaściciele mogą współposiadać i korzystać z rzeczy wspólnej w takim tylko zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z niej przez pozostałych współwłaścicieli.
Praktyczne problemy wywołuje zakres korzystania z rzeczy przez każdego ze współwłaścicieli w sytuacji, gdy z jakichś powodów nie da się realizować wspólnego posiadania, tj. nie da się pogodzić posiadania jednego właściciela z posiadaniem innego.
Rozwiązań takiego problemu jest co najmniej kilka. Omówimy je w kolejnych publikacjach.
Toszecka 25 B / 6 (IIp.)
44-102 Gliwice
NIP 648 248 81 20
Rachunek bankowy ING Bank Śląski
44 1050 1298 1000 0090 7655 5805
