
Taka uchwała została podjęta w dniu 3 kwietnia 2024 r. przez Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów (sygn. akt III CZP 103/22) na skutek przedstawienia przez Sąd Najwyższy zagadnienia prawnego. Pytanie brzmiało: „Czy byłemu właścicielowi może przysługiwać przeciwko posiadaczowi samoistnemu rzeczy roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z niej (art. 224, 225 KC) za okres poprzedzający nabycie przez tego posiadacza własności rzeczy w drodze zasiedzenia?”.
Odpowiadając na powyższe pytanie Sąd Najwyższy wskazał, że w doktrynie prawa
i orzecznictwie sądowym istnieją rozbieżne stanowiska w tej kwestii, wynikające z dwóch przeciwstawnych poglądów.
Pierwszy z nich zakłada, że właściciel nieruchomości, który utracił jej własność na skutek zasiedzenia, nie ma prawa dochodzić wynagrodzenia od posiadacza samoistnego za korzystanie z nieruchomości za okres poprzedzający zasiedzenie. Pogląd ten reprezentowany jest zwłaszcza w dawniejszych opracowaniach doktryny.
Drugie stanowisko, zakładające odrębność i niezależność (samodzielność) roszczeń przewidzianych w art. 224 § 2 i art. 225 KC względem roszczenia windykacyjnego przewidzianego w art. 222 § 1 KC, dopuszcza możliwość ich dochodzenia przez byłego właściciela także po upływie terminu zasiedzenia i po nastąpieniu jego skutku prawnego. Za takim poglądem opowiada się doktryna w nowszych publikacjach
Uchwała Sądu Najwyższego jednoznacznie popiera drugi pogląd.
W uzasadnieniu swojego stanowiska SN podkreślił, że roszczenie z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy, jako samodzielne, jest niezależne od roszczenia windykacyjnego i może być dochodzone niezależnie od niego. Roszczenie to powstaje wskutek bezumownego samoistnego posiadania cudzej rzeczy, nawet jeżeli właściciel nie żąda wydania rzeczy, nad którą utracił faktyczne władztwo. Należy zatem odróżnić stosunek o charakterze obligacyjnym, związany z korzystaniem z cudzej rzeczy, od stosunku prawnorzeczowego, związanego z nabyciem własności. Określenie, że nabycie prawa własności w drodze zasiedzenia ma charakter pierwotny oznacza jedynie, że nie mamy do czynienia z następstwem prawnym właścicieli, a nie, że wygasają wszystkie uprawnienia byłego właściciela związane z rzeczą.
Toszecka 25 B / 6 (IIp.)
44-102 Gliwice
NIP 648 248 81 20
Rachunek bankowy ING Bank Śląski
44 1050 1298 1000 0090 7655 5805